Onder auspiciën van het ministerie van Financiën gaan beleidsmakers en uitvoerders nadenken over de vraag hoe ze beter kunnen samenwerken. Jef Pleumeekers, algemeen directeur van SenterNovem, maakt deel uit van deze interdepartementale stuurgroep. ‘Wat meer uniformiteit in regelingen scheelt veel geld, tijd en frustratie.’

SenterNovem, een agentschap van het ministerie van Economische Zaken, voert in opdracht van negen departementen zo’n driehonderd programma’s uit. Daarmee is jaarlijks een bedrag van zo’n 1,5 miljard euro gemoeid aan fiscale facilitering en subsidies, alsmede ruim 1 miljard aan kredietgaranties. Als uitvoeringsorganisatie die voor zoveel departementen werkzaam is, is SenterNovem uniek in zijn soort. Dat brengt allerlei voordelen met zich mee – ‘meer synergie tussen beleidsterreinen en een efficiëntere werkwijze bijvoorbeeld’ – maar verloopt niet op alle fronten vlekkeloos.
Algemeen directeur Jef Pleumeekers van SenterNovem vindt dat de verschillende regelingen van alle departementen moeten worden gestandaardiseerd. ‘Het mkb weet vaak moeilijk zijn weg te vinden in de wirwar van regelingen. Als je daar wat meer uniformiteit in brengt, dus dezelfde definities, procedures en termijnen hanteert, dan scheelt dat heel veel tijd, geld en frustratie,’ meent hij. Een interdepartementale stuurgroep onder leiding van het ministerie van Financiën gaat dit onder de loep nemen. Samen kijken beleidsmakers en uitvoerders welke regelingen kunnen worden gestandaardiseerd, zodat de samenwerking verbetert. Als lid van deze commissie streeft Pleumeekers naar een reductie van het aantal regelingen. ‘Met minder typen subsidies maak je de zaak een stuk overzichtelijker, terwijl je het beleid toch blijft dienen.’

Het plan om één subsidieloket op te richten past wel in dat straatje?
‘Nee, dat is een brug te ver. Ik begrijp ook niet goed waar dat idee vandaan komt. Het is te simpel geredeneerd om alle subsidieregelingen onder een dak te brengen. Je hebt bij dat ene loket zoveel verschillende specifieke deskundigheid nodig, dat kan gewoonweg niet succesvol zijn, daarvan ben ik overtuigd.’

Het is toch juist handig dat subsidieaanvragers zich straks tot één organisatie kunnen wenden?
‘Je moet inderdaad voorkomen dat klanten, zoals mkb’ers, door de bomen het bos niet meer zien. Maar je moet niet de illusie hebben dat je alle specifiek vereiste kennis achter een loket kunt stoppen.’

Bijna 90 procent van de opdrachten krijgt SenterNovem van Economische Zaken en Vrom. Eigenaar EZ neemt 50 procent voor rekening, Vrom 40 procent. Pleumeekers droomt van een gedeeld eigenaarschap. ‘Ik weet dat het grondwettelijk gezien niet mogelijk is, maar het zou heel mooi zijn als EZ en Vrom samen eigenaar van het agentschap kunnen zijn. Onze relatie met de eigenaar is tenslotte veel intensiever dan die met een opdrachtgever, terwijl Vrom steeds belangrijk voor ons wordt.’ Zijn functioneringsgesprek voert Pleumeekers bijvoorbeeld met zijn baas, de secretaris-generaal van EZ. ‘Ik kan me voorstellen dat Vrom daarover ook wel iets te zeggen wil hebben.’ In praktische zin wordt het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer overigens al wel betrokken bij beslissingen over SenterNovem. Zo worden de uurtarieven vastgesteld door de SG van EZ, ‘maar niet voordat hij daarover met de SG van Vrom contact heeft gehad’.

De rijksoverheid moet de komende jaren bezuinigen. Ook SenterNovem heeft een taakstelling opgelegd gekregen. Ongeveer 10 procent van de ambtenaren moet eruit. Is dat haalbaar?
‘Ja hoor, dat kan. Het is wel zo dat er in de overhead weinig te vinden is. Uit recent onderzoek blijkt dat de kosten die SenterNovem maakt voor 11 procent aan overhead zijn toe te schrijven. Gemiddeld scoren de uitvoeringsorganisaties zo’n 23 procent en bij de departementen gaat het zelfs om meer dan 30 procent. Het gaat er vooral om dat de programma’s eenvoudiger worden ingericht en de regels simpeler, maar ook dat we minder hoeven te rapporteren. Wij rapporteren nu elk kwartaal aan de negen departementen waarvoor we werken. Omdat hun kwartalen niet synchroon lopen, maken we negen rapportages, terwijl we er ook vier zouden kunnen maken, eentje per kwartaal. Dan ben je er minder uren aan kwijt en dat scheelt fte’s.’

Een tijdje geleden kwam u negatief in het nieuws omdat u meer verdient dan de premier. Vindt u dat terecht?
‘Ik was eind jaren negentig burgemeester in Heerlen. Door een headhunter werd ik benaderd om directeur van Novem te worden, dat was in die tijd een BV [met EZ als enige aandeelhouder, CC]. Deze overstap veroorzaakte een groot pensioenprobleem, dat in mijn salaris is gecompenseerd. In 2002 is Novem gedeprivatiseerd. Er is wettelijk geregeld dat bij zo’n overgang niemand er in arbeidsvoorwaarden achteruit kon gaan. Alle nieuwe verbintenissen die sindsdien zijn aangegaan, zijn conform de bestaande regels gemaakt.’

Uw opvolger zal dus een stuk minder verdienen dan u?
‘Dat is heel goed mogelijk.’

Had u de job destijds aanvaard als u niet het salaris had gekregen dat u nu heeft?
‘Nee, dat denk ik niet. Maar ik zou nu wel een andere afweging maken. We zijn inmiddels acht jaar verder en ik ben alweer 62. Toen ging het vooral om de compensatie van een stevige pensioenachteruitgang, terwijl ik het werk bij SenterNovem inhoudelijk zeer interessant vind.’

Jef Pleumeekers (1945) is sinds halverwege jaren zeventig actief lid van het CDA. In 1980 werd hij voorzitter van de Limburgse afdeling, waarna hij achtereenvolgens lid werd van de Eerste Kamer en het provinciebestuur. In 1992 werd Pleumeekers burgemeester van Heerlen totdat hij in 2000 werd gevraagd directeur van Novem te worden, de Nederlandse Onderneming voor Energie en Milieu, die in 2004 fuseerde met het agentschap Senter.

Verschenen in PM, 22 februari 2008