Het belasten van topinkomens, de vliegtaks en de bpm-heffing op auto’s zijn onderwerpen waar Theo Langejan zich vanaf volgende maand als DG Fiscale Zaken over zal buigen. Nu zit hij nog op SZW, waar de discussie over het ontslagrecht laatst weer even de kop opstak.

Al zijn hele carrière werkt Theo Langejan (50) bij de rijksoverheid. Hij begon ooit op het ministerie van Financiën, bij de Inspectie der Rijksfinanciën, en op 15 april, na omzwervingen via VWS, BZK en SZW, keert hij daar terug als directeur-generaal Fiscale Zaken.

U bent nu nog DG Arbeidsverhoudingen op SZW. Hoe groot is het verschil met uw nieuwe functie?
‘Fiscale zaken zijn natuurlijk een heel andere materie, maar er zijn ook raakvlakken. Ik heb natuurlijk veel met de fiscus te maken gehad in de tijd dat er maatregelen genomen werden rond vut en prepensioen. Daarnaast is er het nodige te doen geweest in de relatie tussen het UWV en de Belastingdienst.’

U bent in uw huidige functie betrokken geweest bij de oprichting van de Dienst Toeslagen, waarna de Belastingdienst niet alleen verantwoordelijk was voor de kinderopvangtoeslag maar ook voor de huursubsidie en de zorgtoeslag. Er gaat nogal wat mis bij de Belastingdienst. Was dit, achteraf gezien, dan wel een goed idee?
‘Jawel, het is en blijft logisch om de uitvoering van al die verschillende regelingen in handen te geven van de enige organisatie die over de inkomensgegevens beschikt. Het is wel een megaklus geweest, de Belastingdienst heeft veel nieuw werk op haar bordje gekregen en kan zelf niets doen aan de complexe regelgeving.’

In uw nieuwe functie kunt u wellicht zorgen voor eenvoudiger regelgeving?
‘Op langere termijn helpt vereenvoudigen altijd, maar je moet niet vergeten dat het invoeren van een vereenvoudiging een wijziging betekent. En elke wijziging op zich is een ingewikkeld proces. Dat zie je bijvoorbeeld aan de nieuwe Pensioenwet die wij vorig jaar over alle verzekeraars en pensioenfondsen hebben uitgestort. Sommigen zijn nog steeds bezig om de gevolgen daarvan in hun administratie te verwerken. Het is natuurlijk altijd goed om bij wet- en regelgeving oog te hebben voor de uitvoerbaarheid. Bedenk wel dat de meeste regelingen relatief simpel beginnen, het wordt pas complex als er uitzonderingen gemaakt gaan worden. Dat maakt de uitvoerbaarheid bijzonder ingewikkeld.’

Welke verschillen ziet u eigenlijk tussen het werkterrein van SZW en dat van Financiën?
‘De vraag waar een ministerie van Financiën voor staat, is wat eenduidiger dan als het over SZW gaat. Over het ophalen van belastingen worden de laatste tijd minder ideologische debatten gevoerd. Mensen winden zich vooral op over het uitgeven van publiek geld en niet zozeer over het ophalen ervan. Op SZW zit je veel meer in de ideologische debatten, over het arbeidsmarktbeleid bijvoorbeeld.’

Nu u het zegt, wist u vooraf wat minister Donner precies tegen De Pers had gezegd over het ontslagrecht, twee weken geleden?
‘Ja.’

Had u verwacht dat er zoveel ophef over zou ontstaan?
‘Nee, ik vond eerlijk gezegd ook niet dat er zoveel nieuws in het interview stond, gezien de eerdere brieven van de minister aan de Tweede Kamer. In de periode voordat de commissie-Bakker was ingesteld hadden we elke week een spoeddebat. Het maakte niet uit wat de minister zei, maar als hij alleen al het woordje ontslag in de mond nam, dan was het mis. Het zal nu wel weer een tijdje rustig op dat front zijn, totdat de commissie haar advies bekend maakt. Dan komt het hele spel weer op gang.’

Mag ik u vragen wat u eigenlijk van het ontslagrecht vindt?
‘Dat mag je best vragen, maar daar geef ik pas antwoord op als ik ooit eens bij het rijk weg ben.’

U heeft altijd bij het rijk gewerkt. Denkt u nooit aan een carrière in het bedrijfsleven?
‘Dat zou kunnen, maar ik heb totnogtoe altijd met plezier als ambtenaar gewerkt. Mijn functie is heel breed, dat is toch wel een verschil met het bedrijfsleven. Philips maakt televisies en geen vliegtuigen. Dan kun je wel bij een groot bedrijf werken, maar het blijft toch een stuk eendimensionaler dan het werken bij de overheid.’

U bent destijds begonnen op de Inspectie der Rijksfinanciën, net als Geert van Maanen, die nu SG op VWS is. Ambieert u een SG-functie?
‘Nee, eigenlijk niet. Ik ben iemand die het leuker vindt om inhoudelijke klusjes te klaren dan het algemene management te voeren.’

Verschenen in PM, 21 maart 2008