Volgende week behandelt de Tweede Kamer de begroting van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Het is de tweede keer dat Van der Zande als SG zijn minister tijdens een begrotingsbehandeling terzijde staat. Mede door de Partij voor de Dieren is de aandacht voor LNV in de Kamer toegenomen.

Maar liefst 275 schriftelijke vragen heeft de Tweede Kamer gesteld in aanloop naar de behandeling van de LNV-begroting. Dat is veel, vindt secretaris-generaal André van der Zande. ‘Het groeit enorm.’ Hij ziet ook een forse toename in het aantal Kamervragen en commissiebrieven die zijn ambtenaren te verwerken krijgen. ‘De Partij voor de Dieren heeft een deel van het linkse spectrum meegetrokken,’ zegt hij in zijn kantoor aan de ministersgang op het departement. ‘We hebben het laatst uitgerekend: ten opzichte van 2006 is het aantal Kamervragen dat we beantwoorden verviervoudigd. Vorig jaar zat het aantal vragen naar aanleiding van de begroting net boven de 200, nu gaan we richting de 300.’

Gaat de minister zenuwachtig de begrotingsbehandeling in?
‘Nee. De schriftelijke vragen die gesteld zijn, plus het feit dat er al een wetgevingsoverleg is geweest over de begroting, geven een aardige indicatie. Bovendien hebben we van het Bureau Onderzoek Rijksuitgaven van de Tweede Kamer grote complimenten gekregen over onze begroting. Dat klonk door in het parlement. De Kamerleden waren positief, allemaal. Ik moet nu eigenlijk stoppen als SG, want mooier dan dit gaat het niet worden.’

U denkt niet dat de Kamer veel amendementen zal indienen op de begroting?
‘Nee, maar ik kan natuurlijk niet in de ziel van de Kamerleden kijken. Omdat we in de tweede pijler van het coalitieakkoord [Een innovatieve, concurrerende en ondernemende economie, CC] financieel niet zo goed gescoord hebben, hebben we eigen allocatieve afwegingen gedaan om geld vrij te maken voor de prioriteiten van het kabinet, met name op het gebied van innovatie en verduurzaming. Daar zit een bepaalde spanning in: gaat de Kamer dat terugdraaien, of niet?’

Waar heeft LNV dan geld weggehaald?
‘In de landbouwsubsidies hebben we bijvoorbeeld geknipt om geld vrij te maken voor innovatieve projecten. Over het algemeen zou je kunnen zeggen dat we het ad hoc-beleid hebben ingewisseld voor wat meer structurele zaken. Minder incidentele subsidies en meer prikkels voor innovatie. Er zit een denklijn achter. Waar we het nu aan besteden, vinden we belangrijker dan waar we het weghalen. Maar goed, je kunt niet voorkomen dat je bepaalde groepen treft. Zo worden beheerders van buitenplaatsen en parken gekort. Zij weten hun weg naar Den Haag doorgaans vrij goed te vinden. Hoe gaat dat aflopen? Dat is toch wel spannend.’

De allereerste vraag van de Kamer over de begroting gaat over de taakstelling. LNV ligt op koers, zo antwoordt de minister.
‘Dat klopt, maar de moeilijkste jaren liggen nog voor ons. Ik steek heel veel energie in de fusie van de drie inspecties [Voedsel en Warenautoriteit, Algemene Inspectiedienst en de Plantenziektenkundige Dienst, CC] aangezien de helft van de taakstelling daar vandaan moet komen. We gaan van 53 naar 17 vestigingen, dat is gigantisch. Als de Kamer daarentegen nu moties aanneemt dan kan dat tot gevolg hebben dat het bereiken van de efficiencyvoordelen beperkt wordt.’

Nu u er toch over begint, u heeft zaterdag ongetwijfeld RTL Nieuws gezien.
‘Nee, ik was in Maleisië, maar ik kreeg een sms’je dat RTL iets op het spoor was.’

Ambtenaren van LNV zouden hebben gezegd dat de minister bij de vestiging van het nieuwe regiokantoor van de fuserende inspecties partijpolitiek laat prevaleren boven kostentechnische aspecten. Dat document is gelekt.
‘Lekken, tjsa, dat bestaat. Ik heb er weinig respect voor. Wij gaan zorgvuldig om met dit proces, zijn daar volkomen helder in. Voordat ik naar Maleisië vertrok heb ik nog gesproken met iemand van het regiobestuur om goed te weten wat de voor- en nadelen zijn van vestiging in Weert of Eindhoven. Het PRO [Platform Rijk Ondernemingsraden, CC] heeft een overzicht gemaakt van de status van de taakstelling op de departementen. Iemand van de medezeggenschapsraad (MR), met welk gezag weet ik niet, heeft iets over LNV gezegd. Dat is mij nooit voorgelegd. Ik ga hen er wel op aanspreken. Ik stuur Roel Bekker altijd keurig een overzichtje met de stand van zaken, dat krijgt de MR ook. Ik had het fair gevonden als zij mij ook op de hoogte hadden gehouden wat er speelt. Als zij zorgen hebben over het veranderingsproces bij LNV, dan kunnen we het daar over hebben. Dat wil niet zeggen dat we het altijd eens zijn, maar enige hoor en wederhoor is in deze kwestie door de MR niet toegepast, dat vind ik niet fraai.’

Verschenen in PM, 5 december 2008