Terwijl 19 ambtelijke werkgroepen studeren op de grootste bezuinigingsoperatie ooit in de Nederlandse publieke sector, constateert SG Roel Bekker dat hij met zijn programma Vernieuwing Rijksdienst vooruitloopt op de muziek. Hij hoopt dat er iets zal worden gedaan aan alle individuele toeslagen die door vele instanties worden uitgekeerd.

Stop! Onder deze kop publiceerde The Economist onlangs een aantal artikelen over de ‘groeiende overheid’. Roel Bekker heeft ze met belangstelling gelezen. ‘Het tijdschrift neemt geen rabiaat anti-overheidsstandpunt in,’ constateert de SG tevreden. ‘Dat zou je eigenlijk wel verwachten van zo’n economenblad met een vrij rechts signatuur.’ Dat neemt niet weg dat The Economist ervoor pleit een halt toe te roepen aan omvang en macht van het overheidsapparaat. ‘Dat onderbouwen ze heel goed.’
Het viel Bekker vooral op dat er een aantal bezuinigingsmogelijkheden wordt genoemd dat precies in het straatje van de Vernieuwing Rijksdienst past. Zo schrijft The Economist dat het in het bedrijfsleven heel gangbaar is in tijden van recessie het personeelsbestand met 10 procent in te krimpen en dat de overheid daar een voorbeeld aan zou moeten nemen. ‘Wij doen dat al met de huidige taakstelling,’ stelt de SG fijntjes vast. De overheid zou zich, als het aan The Economist ligt, vooral moeten concentreren op de ‘wat-vraag’ en de uitvoering overlaten aan de maatschappij. ‘Als je naar onze gezondheidszorg kijkt, dan is dat al lang het geval, in tegenstelling tot, bijvoorbeeld, in Engeland zelf.’ De crux van het verhaal schuilt hem in het zoeken naar forse bezuinigingen op de publieke uitgaven. Daarin ziet Bekker eveneens parallellen met de Nederlandse werkelijkheid: het kabinet heeft immers negentien ambtelijke werkgroepen ingesteld die zich momenteel buigen over te nemen bezuinigingsmaatregelen.
De uitkomsten van de heroverwegingen worden in mei verwacht. Bekker ziet er al naar uit. ‘De adviezen van deze werkgroepen, die drastische bezuinigingsvoorstellen moeten opleveren, zouden eigenlijk moeten beginnen met “stop!”, zegt hij. Of dat het geval zal zijn, is nog even afwachten. Bekker voedt de werkgroepen met de bevindingen die hij met zijn ambtenaren doet in het kader van de Vernieuwing Rijksdienst. De SG heeft ook wel een idee over te treffen maatregelen. Zo hoopt hij dat er iets zal worden gedaan aan alle individuele toeslagen die door vele instanties worden uitgekeerd. ‘Dat is een totaal niet-efficiënt systeem,’ meent Bekker. ‘Je kunt dit beter terugbrengen tot één subsidie die via de belastingen geregeld wordt.’
Tegen de tijd dat de ambtelijke werkgroepen met hun bevindingen komen, heeft Bekker het traject van de vernieuwing van de rijksdienst nagenoeg afgerond. ‘Samen levert dat een dik pakket aan informatie op.’ Dat is mooi, maar wat moet er vervolgens gebeuren? Bekker: ‘Ambtelijk gaan we eerst even uithijgen. De politiek zal het estafettestokje van ons over moeten nemen. Ik hoop dat ze de finish halen.’ Of hij het zelf nog gaat meemaken, is de vraag. Op 1 mei loopt zijn aanstelling als SG af. Hij weet nog niet welke job hem dan te wachten staat. Iets op SG-niveau, dat wel. ‘Een interimklus bijvoorbeeld. Of misschien word ik wel management-consultant binnen de rijksdienst.’ Heel lang wil Bekker het niet meer maken. ‘Over twee jaar word ik 65, dan is het wel mooi geweest.’

Verschenen in PM, 5 februari 2010