Een bezoek aan het Democratiefestival is voor wethouder Frank Eetgerink een uitgelezen kans om op een ongedwongen manier met de inwoners van Heumen in gesprek te gaan. Hij nodigde er vijftig uit om samen met hem naar het eiland Veur Lent te reizen, waar dit weekend de eerste editie van het festival plaatsvindt. Hoe betrekt de wethouder de inwoners nog meer bij de gemeente?

‘Een soort Lowlands, maar dan met discussies in plaats van muziek.’ Zo omschreef Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen en vicevoorzitter van de VNG, vlak voor de zomer het festival in Denemarken waar hij samen met onder anderen minister Kajsa Ollongren (BZK) op bezoek was geweest. Een delegatie van de VNG en BZK nam in juni een kijkje bij het festival in Bornholm, waar jaarlijks zo’n 150.000 bezoekers op af komen, om inspiratie op te doen voor het eigen festival op 30 en 31 augustus.
Qua bezoekersaantallen mikt de eerste editie van het Nederlandse Democratiefestival iets lager – de organisatie gokt op zo’n 7500 bezoekers – maar sfeer en inhoud zijn wel degelijk op de Deense variant geënt.

Speerpunt

Toen de VNG gemeenten opriep met een aantal inwoners naar het festival te komen, was Heumen een van de eerste die zich meldde. ‘Ik dacht meteen: dit is wat we nodig hebben’, zegt wethouder Frank Eetgerink (D66), onder meer verantwoordelijk voor inwonersparticipatie. Het betrekken van inwoners is een speerpunt voor deze bestuursperiode, zo staat in het collegeprogramma Samen sterk: aan de slag. ‘Wij gaan onze inwoners en partners meer ruimte bieden, door hen vroegtijdig te betrekken en in gesprek te gaan’, aldus de coalitiepartners VVD, D66, GroenLinks en CDA. ‘We gaan experimenteren met nieuwe werkwijzen en methoden van inwonerparticipatie.’ 
Samen met een bus vol inwoners het Democratiefestival bezoeken, sluit hierbij aan. ‘Hoewel een busreis van Heumen naar Nijmegen vanwege de korte afstand een bizar idee is natuurlijk’, zegt Eetgerink lachend. ‘Maar het is een mooie gelegenheid om op een leuke manier in gesprek te gaan met inwoners.’

Jongeren

Naast mantelzorgers en vrijwilligers heeft de gemeente geprobeerd jongeren voor de busreis te enthousiasmeren. ‘Dat valt niet mee, moet ik zeggen, maar ik vind het heel belangrijk de jeugd bij de gemeente te betrekken’, zegt de wethouder. ‘Wat is je verantwoordelijkheid als inwoner? Als je dat niet van huis uit meekrijgt, zijn er andere manieren om je inwoners bewust te laten worden van democratische waarden en wat dat voor hen betekent.’
Inwoners kunnen ook op eigen gelegenheid naar het festival, dat gratis toegankelijk is. Eetgerink hoopt dat veel Heumenaren hun weg naar Veur Lent weten te vinden. ‘De thematiek is misschien wat moeilijk, maar gezien het losse karakter en de laagdrempeligheid heb ik goede hoop een aantal inwoners tegen te komen.’
Bij de receptie van het gemeentehuis konden festivalgangers een button ophalen, zodat ze voor elkaar herkenbaar zijn. Eetgerink wil niet alleen zelf met de inwoners in gesprek, hij hoopt ook de dialoog tussen inwoners onderling te stimuleren.
Voor de wethouder is het project geslaagd als hij enthousiaste verhalen terugkrijgt. ‘Dat ik mensen hoor zeggen dat ze zich normaal gesproken niet met dit soort onderwerpen bezighouden, maar dat ze toch wel geïnteresseerd zijn geraakt, dat er een snaar is geraakt.’

Energiecircus

Eetgerink hoopt dat de groep die zich met de gemeente bezighoudt, groter wordt. ‘Het gaat mij erom dat mensen zich bekommeren om hun omgeving. De gemeente, die zijn we met z’n allen.’
Hij wijst op de uitspraak die hij vorig jaar tijdens de verkiezingscampagne liet optekenen in de Gelderlander: ‘De gemeente is geen supermarkt en de inwoner is geen klant.’ Eetgerink: ‘Overheid en inwoners vormen samen de gemeenschap. Ik verzet me heftig tegen de uitspraak dat de gemeente het maar moet oplossen. Wij zijn als bestuurders gekozen en zitten hier namens de inwoners, we doen het samen.’
Hij geeft een voorbeeld. Heumen heeft de afgelopen maanden een Energiecircus georganiseerd. ‘Een circustent verhuisde van kern naar kern,’ legt de wethouder uit. ‘We zijn alle dorpen langs geweest om samen met de inwoners een energiekaart in te vullen. Waar zouden zonnepanelen kunnen komen, waar is plek voor windmolens?’ Ook de animo voor deelname aan een klankbordgroep voor een nieuw te bouwen school geeft volgens Eetgerink aan dat inwoners wel degelijk betrokken willen worden bij gemeentebeleid. ‘Zaak is niet alleen de mensen te bereiken die ons toch wel weten te vinden.’
Om dat te bewerkstelligen, ontwikkelt Heumen een digitaal platform dat als werktitel Heumen praat mee draagt. In oktober hoopt Eetgerink dit platform te lanceren. De bedoeling is dat de gemeente hiermee andere mensen weet te bereiken dan ‘degenen die toch wel naar voorlichtingsavonden toe komen’. Inwoners kunnen op het platform hun mening geven over allerlei zaken die spelen. ‘We willen bijvoorbeeld honderd bomen planten en kunnen dan online vragen waar deze moeten komen.’

‘Het kleine Heumen dat Madrid als voorbeeld heeft, mooi toch?’

Wethouder frank eetgerink

De wethouder erkent dat verwachtingsmanagement hierbij van groot belang is. ‘Voor alle ideeën en vragen die we online zetten, moeten we de kaders goed schetsen. Mijn grootste nachtmerrie is dat we onze inwoners uitnodigen tot het doen van suggesties en dat we er vervolgens niets mee doen.’
Inspiratie voor een dergelijk platform heeft Eetgerink opgedaan in onder meer Harderwijk, Leuven en Madrid. De Spaanse hoofdstad doet het wat dit betreft ‘heel goed’ vindt hij. Madrid verdeelt daar een fors budget over de verschillende wijken. Inwoners kunnen zelf met ideeën komen wat ze met dat budget willen doen. ‘Het kleine Heumen dat Madrid als voorbeeld heeft, mooi toch?’

Verschenen in VNG Magazine, 30 augustus 2019