Als SG Vernieuwing Rijksdienst is Roel Bekker verantwoordelijk voor ‘een kleinere en betere overheid’. PM gaat zo nu en dan bij hem langs om te horen hoe zijn programma ervoor staat. ‘Als SG kan ik tegenwicht bieden aan de machtige lijnorganisatie.’

In reactie op het vorige onderhoud met de secretaris-generaal, waarin hij de wens uitte dat alle ambtenaren in de toekomst in dienst van het rijk moeten zijn, ontvingen wij een briefje van een ambtenaar van Vrom. De strekking van zijn schrijven: in het Algemeen Rijksambtenaren Reglement (ARAR) is toch allang opgenomen dat ambtenaren in algemene dienst zijn? ‘Die wijziging van het ARAR, uit 2001, ken ik wel,’ reageert Bekker. ‘Maar in de praktijk werkt dat nog niet zo.’
Bekker heeft het zelf meegemaakt, toen hij verhuisde van VWS naar BZK. ‘Ik had veel problemen met het omzetten van mijn e-mailadres, ik had een nieuwe toegangspas nodig en mijn abonnementen kon ik niet overzetten.’ Toevallig ontving Bekker laatst nog een mailtje van een ambtenaar die ook van ministerie was gewisseld. ‘Ze klaagde dat alles fout ging. Ze kreeg zelfs 300 euro minder salaris voor hetzelfde werk omdat de regelingen per departement anders worden geïnterpreteerd.’ Zulke voorbeelden zijn zeer illustratief, zo wil de SG maar zeggen, voor het feit dat er nog heel wat valt te gebeuren. ‘Er moet veel meer gedacht worden als rijksambtenaar en dus ook in organisatieoverschrijdende concepten. Dat gebeurt nog maar mondjesmaat.’ Programma’s waar interdepartementaal wordt samengewerkt hebben er vaak moeite mee om het te winnen van de lijn, aldus de SG. Dat was mede de achtergrond van zijn eigen positie als SG VRD. ‘Als SG kan ik tegenwicht bieden aan de machtige lijnorganisatie.’
Een ander punt dat de ambtenaar van Vrom in zijn brief aan PM aanstipt, is de opmerking van Bekker dat hij het bevoegd gezag lijkt te willen uitbreiden tot alle ambtenaren 2.0, die zich al ‘twitterend en blackberryend’ door de bestaande structuren heen bewegen. ‘Die kant gaan we wel op,’ reageert Bekker. ‘Dus dan kunnen we er maar beter rekening mee houden.’ Maar wordt de overheid dan ‘één grote 24/7 doorlopende virtuele netwerkborrel’, zoals de briefschrijver vermoedt? ‘Ik bespeur in deze brief een lichte ondertoon van “Bekker is gek”,’ reageert de SG. ‘Maar Bekker heeft ook een zekere visie op de toekomst. Ik begrijp de angst voor nieuwe ontwikkelingen op ict-gebied, maar het is voor de overheid heel belangrijk daar in mee te gaan.’
Tot slot wil de SG nog even laten weten wat zijn team deze zomer gaat doen. In september, vlak voordat de Kamer weer van start gaat, komt er een kwalitatieve rapportage uit. ‘Dat wordt een mooi overzicht van de voortgang en soms ook van het gebrek aan voortgang van onze projecten,’ verzekert Bekker. Daarnaast werken zijn ambtenaren de komende maanden aan een vervolgdiscussie van het project Overheid van de Toekomst. ‘We hebben veel data verzameld, nu moeten we de volgende stap zetten: waar gaat het naar toe?’

Verschenen in PM, 10 juli 2009