Geert Wilders haalde vorige week vrijdag bakzeil. Zijn ultieme poging om het besluit over het Europese noodfonds uit te stellen tot na de verkiezingen, strandde voor de Haagse kortgedingrechter. Een week eerder had de PVV-voorman de stemmingen in de Tweede Kamer flink weten te rekken. Tot vier keer toe eiste hij een hoofdelijke stemming, in de wetenschap dat hij ver in de minderheid was en het toch nooit zou winnen. Een knap staaltje filibusteren, dat ik alleen maar ken uit de televisieserie The West Wing. Het gaat bij filibustering, dat in Amerika zo nu en dan wordt ingezet, om het extreem lang rekken van redevoeringen, met als doel het vertragen of zelfs het blokkeren van een wetsvoorstel. Het record staat op naam van de Republikeinse senator Strom Thurmond, die in 1957 bij een debat over een wet die zwarten stemrecht garandeerde maar liefst 24 uur en 18 minuten aan het woord bleef.

Zo bont heeft Wilders het niet gemaakt, maar het is inmiddels wel duidelijk waar de PVV tijdens de verkiezingen op inzet: Europa, of eigenlijk anti-Europa. Hij heeft het hele islamdebat opzijgeschoven en, net als de vorige keer, een uniek campagneonderwerp gevonden. Hij heeft het tij mee. Het is immers Europa dat ons oplegt in 2013 fors te bezuinigen. Dat het sowieso een goed idee is het begrotingstekort niet verder te laten oplopen en volgend jaar een aantal pijnlijke maatregelen te treffen, vertelt hij er gemakshalve niet bij.

Dat Europa meer is dan economie en euro, wordt duidelijk in het interview dat SC had met Marlèn Dane, hoogleraar Europees strafrecht in Leiden. De EU kan geen strafrechtelijke sancties aan burgers en bedrijven opleggen, maar heeft, sinds het Verdrag van Lissabon (2009) wel inspraak in de feiten die strafbaar gesteld moeten worden en de bijbehorende strafmaat. De juridische grenzen binnen de EU helemaal overboord gooien, daar ziet Dane niets in. ‘We vertrouwen elkaar nog niet helemaal,’ zo luidt haar antwoord.

Dat gebrek aan vertrouwen speelt op meer terreinen een rol. Want hoe kunnen we ervan uitgaan dat Spanje en Griekenland de broodnodige hervormingen gaan doorvoeren? Daar heeft Wilders natuurlijk een punt. We kunnen hoog of laag springen, als de Zuid-Europese landen zich niet aan de afspraken houden, heeft dat gevolgen voor ons allemaal. Of ze nu uit de euro gaan of in de zone blijven, economisch gezien zal het in beide gevallen impact hebben, zeker voor de korte termijn. Wilders zal daar een slaatje uit slaan, zoveel is zeker.

Dit hoofdredactioneel commentaar is verschenen in SC, 7 juni 2012