De public relations afdeling van uitgeverij Prometheus lijkt haar werk goed gedaan te hebben. Of zou Rob Oudkerk sowieso de media-aandacht gekregen hebben, die het ten deel viel rond de presentatie van zijn boek Geen weg terug? Voormalig Kamerlid en wethouder Oudkerk (PvdA) had journalisten natuurlijk al eerder doen smullen. Hoerenloperij, cocaïnesnuiven. Of het nu waar was of niet, in januari 2004 stonden de kranten er vol mee.

Al in oktober vorig jaar lichtte Oudkerk een tipje van de sluier. In Vrij Nederland onthulde hij de titel van het boek dat een maand later zou verschijnen. Verder hield hij zijn mond. ‘Of ik terugkom in de politiek? Dat leest u wel in mijn boek.’ Een ijzersterke marketingstrategie, dat bleek wel uit de commotie die de oud-politicus teweeg bracht rond de elfde van de elfde, de dag dat hij het eerste exemplaar van Geen weg terug aan zijn vrouw overhandigde.
Maar heeft Oudkerk wel zoveel spannends te melden? Dat valt nogal mee, of tegen, het is maar hoe je het bekijkt. Hij doet nog maar eens uit de doeken hoe de hele affaire met Heleen van Royen, die uiteindelijk het einde van zijn politieke loopbaan tot gevolg had, is verlopen. Alsof er nog íemand is die niet weet hoe zijn versie luidt. Oudkerk heeft zo vaak zijn verhaal mogen doen, met als hoogtepunt zijn optreden bij Villa BvD tijdens het EK-voetbal in Portugal in de zomer van 2004. Wie herinnert zich niet de zoetsappige beelden van het echtpaar-Oudkerk op het strand van Albufeira? Zelf relativeert hij dit voorval overigens. Juist omdat het zo’n overdreven overdreven filmpje van valse romantiek was, zagen mijn vrouw en ik er de humor wel van in, schrijft Oudkerk in een hoofdstuk waarin hij een aantal journalisten er genadeloos van langs geeft over de onwaarheden die zij in de loop der jaren over hem hebben gepubliceerd.
Dit alles neemt niet weg dat Geen weg terug een lezenswaardig boek is. Oudkerk kan boeiend vertellen over zijn eerste stappen in de politiek als Kamerlid in 1994. Over de rituele strijd in de PvdA-fractie tussen de oudgedienden en de Rottenbergers, Kamerleden die Felix Rottenberg van de straat zou hebben geplukt (naast Oudkerk onder andere ook Rick van der Ploeg en Marjet van Zuijlen). Maar ook over de Bijlmerenquête in 1999. Over het debat over orgaandonatie. Over zijn nevenfunctie als huisarts in Amsterdam en over zijn overstap naar die stad als lijsttrekker van de gemeenteraadverkiezingen van 2002 gevolgd door het wethouderschap.
Een terugkeer naar de Amsterdamse politiek zit er niet in, onthult Oudkerk in zijn boek. Weinig verrassend als je leest hoe hij denkt over het bureaucratische Amsterdamse ambtenarenapparaat: ‘een duizendkoppig bestuurlijk monster met tienduizenden tentakels’. Maar hij keert de PvdA niet de rug toe, integendeel. De mogelijkheid tot een Kamerlidmaatschap na de verkiezingen in 2007 houdt hij open en hij zou graag adviseur van de partij worden. Dat is toch wel opmerkelijk, gezien de felle kritiek op de PvdA die bijna een rode draad door het boek vormt. En hoewel Oudkerk de consultantrol niet formeel vervult, heeft Wouter Bos zijn advies alvast ter harte genomen. Oudkerk prijst in het een na laatste hoofdstuk de stimulerende werkwijze van voetbalcoach Marco van Basten. Een echec voor sommige aanvoerders van de gevestigde politieke partijen tijdens de komende verkiezingen ligt op de loer, meent hij,‘tenzij er in die partijen ruimte is voor een aanpak a la Van Basten’. En wie is het grote voorbeeld van Wouter Bos, blijkens een interview in De Telegraaf op de laatste dag van 2005? Juist, Van Basten. Misschien is er toch een weg terug voor Oudkerk.

Verschenen in PM, 19 januari 2006