Door meer en beter gebruik van ict, kan de overheid veel geld besparen, meent oud-Kamerlid Zsolt Szabó (VVD). Dat zou goed uitkomen, nu de overhead veel hoger schijnt te zijn dan men altijd heeft aangenomen.

Ondanks een terugkeergarantie van het ministerie van BZK, koos voormalig VVD-Kamerlid Zsolt Szabó voor een baan in het bedrijfsleven. Als vice president bij Capgemini houdt hij zich bezig met de elektronische overheid. ‘Wat ik in de Kamer heb gedaan met onder meer Andere Overheid, doe ik nu vanuit het bedrijfsleven,’ zegt Szabó op een zonnige vrijdagmorgen in een etablissement aan het Haagse Plein.

Andere Overheid bestaat niet meer, het programmateam is opgeheven. Wat gebeurt er nu met hetgeen de afgelopen vier jaar is opgezet?
‘De bouwstenen voor een efficiënter functionerende overheid liggen er, maar er moet op het gebied van digitalisering nog heel veel gebeuren. Het zou zonde zijn als alle kennis en kunde die op dit terrein is opgedaan, verwatert. Er valt heel veel efficiëntiewinst bij de overheid te behalen als de processen met behulp van ict beter worden ingericht.’

Kunt u een voorbeeld noemen van een besparing die voor de hand ligt?
‘De overheid zou elektronisch moeten factureren, zoals ik als Kamerlid al eens heb voorgesteld. De verwerking van een digitale factuur kost 1,50 euro.Een gewone factuur kost daarentegen naar schatting tussen de 80 en 120 euro. Een bloemetje voor een secretaresse van 25 euro, kost in werkelijkheid dus mogelijk wel 145 euro in plaats van 26,50 euro. Het is maar een klein voorbeeld, maar je kunt gigantische bedragen besparen als je de inkoop goed regelt. Als de inkoopfunctie geoptimaliseerd wordt, dan is het hele verhaal van Roel Bekker bij wijze van spreken overbodig. Zo zijn er wel meer terreinen waar winst te behalen valt, mits er een visie is.’

Ontbreekt er een visie dan?
‘Het vorige kabinet gaf helaas te weinig prioriteit aan het ontwikkelen van een visie op het efficiënter inrichten van de overheid. Wat het nieuwe kabinet precies gaat doen, kan ik nog niet goed beoordelen. Het is goed dat Roel Bekker een flinke taakstelling heeft meegekregen. Het moet wel serieus genomen worden. Als de overheid nu niet efficiënter wordt ingericht, dan wordt het moeilijk om over vier jaar nog eens de discussie te voeren of het met minder of kleinere departementen toe kan of niet. Die discussie is nu overigens ook nog niet voldoende gevoerd. De rijksoverheid is zo’n gigantische organisatie, niemand weet waar je moet beginnen.’

Een lastige opdracht voor Roel Bekker?
‘De beginsituatie zoals de SG’s in De verkokering voorbij schetsen is goed. Maar het moet meer zijn dan alleen een taakstellingsoperatie. Met minder mensen moet een hogere kwaliteit worden geleverd. Dat betekent dat het rijk, provincies en gemeenten intensiever moeten samenwerken. Waarom hebben alle gemeenten, maar ook de dertien departementen, een eigen website? Kijk naar het Engelse voetbal. Of je nu naar de website van Leeds United gaat of naar die van Ipswich Town, je komt steeds op een site terecht met dezelfde structuur alleen de informatie per club verschilt. Dat scheelt een hoop kosten.’

De intentie om samen te werken is er wel, maar de praktijk is weerbarstig, zou je het zo kunnen zeggen?
‘Dat heb je altijd zolang je niet met de vuist op tafel slaat. Waarom kan het in Engeland wel? Daar hebben ze dit soort activiteiten bij de premier ondergebracht. Die zegt gewoon welke kant men opgaat en dan gebeurt het ook.’

Wie zou er dan met zijn vuist op tafel moeten slaan?
‘Dat kan de premier zijn, de minister van BZK of van Financiën. Het gaat erom dat er regie is. Tot nu toe werd er vooral gecoördineerd en vaak van onderaf. Ik heb de laatste tijd veel gemeenten gesproken, onder andere over DigiD. Zij vragen zich af waarom Den Haag niet wat meer duwt. Waarom zegt Den Haag niet dat DigiD op 1 januari 2008 overal ingevoerd moet zijn?’

Dan krijgt het rijk het verwijt dat het zich weer teveel met de lagere overheden bemoeit.
‘Nee, want gemeenten zien dit soort veranderingen echt wel aankomen en weten dat ze het zelf niet kunnen, omdat ze vaak onvoldoende schaalgrootte hebben. Ze zoeken ook wel samenwerking, maar er is nog een slag te maken. Het zou goed zijn als er eens wat vaker een deadline wordt gesteld.’

Zou Roel Bekker met zijn vuist op tafel kunnen slaan om een verandering teweeg te brengen?
‘Daar heb ik wel vertrouwen in. Maar de politiek moet er wel bovenop blijven zitten.’

Waarom zou de Tweede Kamer het laten lopen?
‘Politiek gezien is het een lastig dossier, niet sexy. Het gaat om een efficiencyoperatie. Daarmee kom je niet iedere dag bij Pauw en Witteman. Dat gebeurt alleen als er iets fout gaat. Als ex-Kamerlid kan ik me best voorstellen dat parlementariërs denken, het ligt nu bij de SG en we gaan ervan uit dat hij het gewoon voor ons regelt.’

Verschenen in PM, 26 april 2007