Meine Henk Klijnsma, Fries van origine en ambtenaar bij BZK, promoveerde onlangs op een omvangrijk onderzoek naar de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB), een politieke partij die in 1946 ophield te bestaan en wordt gezien als voorloper van D66. Hij mag zich nu doctor noemen en wordt daardoor naar eigen zeggen serieuzer genomen. ‘Dat is absurd natuurlijk, want ik ben gewoon dezelfde persoon.’

840 pagina’s
‘Of het niet wat korter had gekund? Tja, dan had er niet zoveel in gestaan. Historische proefschriften zijn meestal vrij omvangrijk, zeker geschiedschrijvingen van politieke partijen. Kijk maar eens naar de boeken van Hans Bornewasser die in twee delen de KVP schetst, dat zijn in totaal 1.700 pagina’s.’

Vrijzinnig democraten
‘Een sympathieke stroming waar ik altijd al in geïnteresseerd ben geweest. Mijn beide ouders stemden op de Vrijzinnig-Democratische Bond, waren er zelfs lid van. Als er nu zo’n partij zou bestaan, dan zou ik er onmiddellijk lid van worden. Ik ben dan ook D66’er, de partij die er nog het meest van weg heeft. Vooral het programmatische en de ideologische oriëntatie van de VDB spreken me aan. Het begrip democratie wordt gekoppeld aan sociale rechtvaardigheid. Het is geen abstractie, maar wortelt in reële maatschappelijke vraagstukken en in reële ambities van burgers. Dat kun je niet los van elkaar zien, zoals vaak gebeurt.’

Twijfel
VDB’ers twijfelden wel eens aan hun eigen gelijk, ook dat vind ik sympathiek. Dat gold overigens niet voor alle leiders, maar de partij als geheel was toch een stuk minder dogmatisch en zwaar ideologisch dan de sociaaldemocraten in die tijd. Of neem de confessionelen, bij hen bestond bijzonder weinig twijfel aan het eigen gelijk. Twijfel hoort erbij, dat heb ik zelf ook. Doe ik het wel goed, is dit wel zo?’

D66 anno 2008
‘De VDB heeft 45 jaar bestaan, D66 zal dat zeker halen. Als je kijkt wat het kabinet ervan bakt, dan gaat het bijna vanzelf. In het huidige politieke klimaat bestaat er behoefte aan een partij die wat genuanceerder is en op een gedegen manier tegengas geeft aan het getetter van de rechterkant, maar ook tegen het populisme van de SP. Ik heb vanmorgen de peilingen even bekeken en D66 komt in de politieke barometer op 5, bijna 6 zetels. Bij Maurice de Hond zijn het er zelfs 7, het hoogste aantal in drie jaar.’

Samen met GroenLinks
‘Onlangs heb ik het idee geopperd dat D66 en GroenLinks samen moeten gaan in één progressieve vrijzinnige partij. Mijns inziens zijn deze partijen complementair aan elkaar en samen hebben ze nu eenmaal wat meer massa. De reacties hierop lopen nogal uiteen. In de buitenprovincies, Zeeland, Groningen, Friesland, is de steun vrij groot, omdat beide partijen daar vrij klein zijn. Op landelijk niveau is het anders. Bij GroenLinks vinden ze D66 veel te behoudend, wij zijn veel linkser, zeggen ze en zijn helemaal niet vrijzinnig. Ook binnen D66 wordt wat tegengas gegeven. De vraag is hoe sterk dat is. Als het dominant wordt, nu ja, dan wordt het niets. Dan zal D66 het op eigen kracht moeten doen. Maar ik denk dat er bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen verrassend veel lijstverbindingen zullen worden aangegaan.’

Doctor
‘Dat ik nu doctor ben, helpt wel. Zeker in het werk dat ik doe, namelijk op het grensvlak van wetenschap en beleid. Ik word serieuzer genomen, dat is absurd natuurlijk, want ik ben gewoon dezelfde persoon. In het Historisch Nieuwsblad van deze maand staat een stuk over mijn onderzoek. Ze hebben Alexander Pechtold om een reactie gevraagd. Daaruit blijkt dat hij het heeft gelezen, althans er kennis van genomen heeft. Dat vind ik leuk.’

BZK
‘Ik heb zeven jaar aan mijn proefschrift gewerkt, naast mijn baan als ambtenaar op het ministerie van Binnenlandse Zaken. Af en toe heb ik studieverlof kunnen opnemen, maar het meeste heb ik gedaan in mijn vrije tijd. Elke avond schreef ik een uurtje. Als je dat volhoudt, dan kom je best een eind. Ik vond het laatste jaar het zwaarst. Met kerst 2006 heb ik het laatste stuk geschreven en daarna moest het helemaal worden geredigeerd, plaatjes erbij en grafieken. Toen kwamen de drukproeven en moest de promotie worden georganiseerd. Dat was allemaal veel zwaarder dan het onderzoek. Momenteel ben ik op BZK hoofd van de afdeling strategische kennisontwikkeling. We zitten midden in een enorme reorganisatie, het hele departement gaat op de schop. Dat kost veel tijd en energie. Ik moet er meer zijn dan me lief is om het in goede banen te leiden, dus of ik nu meer vrije tijd heb dan toen ik met mijn proefschrift bezig was, is maar de vraag.’

Verschenen in PM, 8 februari 2008