Het project Overheidscommunicatie Nieuwe Stijl is nog niet klaar, toch vertrekt projectdirecteur Jenneke de Sain. Ze wordt directeur Communicatie bij OCW. ‘Ik heb er lang over nagedacht.’

Haar liefde voor het onderwijs deed Jenneke de Sain (45) besluiten in te gaan op de vacature van directeur Communicatie op het ministerie van OCW. Volgende week verhuist ze van het Binnenhof (Algemene Zaken) naar de Hoftoren, naast het Centraal Station.

U was op zoek naar een andere baan?
‘Nee, eigenlijk niet. Het afgelopen jaar waren er nogal wat directeursfuncties vacant op verschillende afdelingen Communicatie. Daar heb ik steeds nee tegen gezegd. Tot Onderwijs voorbij kwam. Dat is altijd mijn droomdepartement geweest, dus die verleiding kon ik niet weerstaan.’

Wat heeft u dan met OCW?
‘Ik heb in de jaren tachtig de lerarenopleiding gevolgd. Dat was nog in de tijd dat je bij wijze van spreken werd opgeleid voor een enkeltje Sociale Dienst. Ik heb even voor de klas gestaan, maar heb wel doorgestudeerd. Op een gegeven moment ben ik bij de PvdA gaan werken, als voorlichter op het partijbureau. Ik woonde in Rotterdam en toen ik in verwachting was van mijn eerste kind, besloot ik dichter bij huis te gaan werken. Zo kwam ik bij de gemeente Capelle aan den IJssel terecht, als woordvoerder. De liefde voor het onderwijs is echter nooit weg gegaan, dus ik kijk er erg naar uit straks bij OCW aan de slag te gaan.’

Gaat u zich als directeur Communicatie ook met de woordvoering bezighouden, zoals een aantal van uw collega’s doet?
‘Nee, woordvoerders zijn vooral bezig met de waan van de dag. Ik zal me meer richten op de algemene communicatielijn, oftewel het verbinden van de korte en de lange termijn. Dat ik in het verleden woordvoerder ben geweest en ook speeches heb geschreven, komt daarbij van pas. Communicatiedirecteuren zijn vakmensen en niet sec algemeen manager.’

Op Algemene Zaken heeft u zich het afgelopen jaar beziggehouden met het programma Overheidscommunicatie Nieuwe Stijl (ONS). Dat is nog niet af.
‘Nee, zeker niet. Daarom heb ik ook lang moeten nadenken of ik wel weg zou gaan.’

Als directeur Communicatie bent u lid van de Voorlichtingsraad (VoRa), die opdrachtgever is van ONS. U gaat uw opvolger Jeroen Sprenger – als directeur Voorlichting op Financiën al heel lang lid van de VoRa – straks dus zeggen wat hij moet doen?
‘Ja, haha! Dat zal hij leuk vinden. Ik ben blij dat we zo’n zwaargewicht hebben gevonden voor ONS. Hij zei al :’Die jonge vrouwen kun je niet vertrouwen, nu gaat een ervaren, oude man het afmaken.’”

Met ONS wordt ingezet op de ontwikkeling naar een concern rijk als het om overheidscommunicatie gaat. Heeft dat tot gevolg dat alle directies Communicatie op termijn bij elkaar worden geveegd?
‘Nee, dat is geenszins het geval. Binnen de VoRa woedt al lange tijd een discussie over de ideale directie Communicatie. Wat bevindt zich in het hart van het beleid en moet ieder departement voor zich doen en welke zaken kunnen we gezamenlijk aanpakken? Woordvoering van de bewindslieden is bijvoorbeeld typisch iets wat op een departement moet plaatsvinden, dat kun je niet door een overkoepelende directie laten doen.’

Wat gaat u op OCW als eerste aanpakken?
‘De website van het departement is nu heel erg gefixeerd op het geven van informatie, terwijl internet hét medium is voor interactie. Het is een heel mooi instrument om contact te leggen met de basis, met leraren bijvoorbeeld. Niet eens per jaar een chatje; internet moet een integraal onderdeel worden van de communicatiestrategie.’

Na VenW en AZ is OCW het derde ministerie waar u werkzaam bent. In welk opzicht verschillen de departementen van elkaar?
‘Ieder ministerie heeft zijn eigen sfeer. Verkeer en Waterstaat is een machomannendepartement, wat ik overigens heel leuk vond. Hier op Algemene Zaken is het allemaal wat deftiger. Op OCW zal het weer anders zijn. Ieder zijn eigen couleur locale, dat is juist goed.’

Maar als er wordt toegewerkt naar één concern rijk, dan wordt het toch veel meer een eenheidsworst?
‘Voor eigenheid moet wel ruimte blijven. “Eenheid in verscheidenheid”, zoals Ralph Pans [als SG, CC] het zo mooi zei toen we op VenW aan het reorganiseren waren.’

U bent uw loopbaan begonnen als voorlichter van de PvdA. Bent u nog actief in de partij?
‘Nee, daar ben ik mee gestopt toen ik bij de rijksoverheid kwam werken. Ik vind een actief partijlidmaatschap onverenigbaar. Niet met het ambtenaar-zijn an sich, maar wel als woordvoerder of voorlichter. Voor ambtenaren is het hebben van een politiek-bestuurlijke antenne heel belangrijk. Ik was al jong politiek actief en dan snap je gewoon veel beter hoe het werkt. Je oriëntatie is meer naar buiten gericht en dat is voor ambtenaren natuurlijk een must.’

Verschenen in PM, 26 september 2008