De Balkenende-norm en de Wopt-norm moeten worden gelijkgetrokken, zo vindt de Algemene Rekenkamer. Wat is het verschil eigenlijk? Een stoomcursus topinkomens bij de overheid in vijf vragen.

Wat is de Wopt ook alweer?
In de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (Wopt) is vastgelegd dat het inkomen van alle functionarissen in de (semi) publieke sector die meer verdienen dan het belastbare loon van een minister gepubliceerd moet worden in het jaarverslag. Voor 2008 is die norm vastgesteld op 181.000 euro. Volgens het jaarverslag van het ministerie van BZK zaten vorig jaar acht SG’s, vier DG’s een IG en het hoofd van de AIVD boven deze norm.

En de Balkenende-norm, hoeveel is die?
Die is voor 2008 vastgesteld op 176.000 euro. Dit is 130 procent van het salaris van een minister, gebaseerd op het voorstel van de commissie-Dijkstal van een paar jaar geleden om de ministersalarissen met 30 procent te verhogen. Anders dan Dijkstal beoogde, wil het kabinet de salarissen maar met 10 procent laten stijgen. Voorlopig is dit nog geen werkelijkheid en wordt de huidige Balkenende-norm gehanteerd als wettelijk maximum salaris voor rijksambtenaren. Geen van de topambtenaren wier belastbare inkomen in het jaarverslag van BZK terugkomt, komt overigens boven de Balkenende-norm uit.

Hoe kan dat nou?
De Wopt-norm wordt vastgesteld aan de hand van het belastbare loon van een minister. Dit is inclusief pensioenbijdrage en ontslagvergoeding. De Balkenende-norm wordt vastgesteld op 130 procent van het salaris van een minister, exclusief pensioen en andere vergoedingen.

En daarom adviseert de Algemene Rekenkamer de normen gelijk te trekken?
Ja, waarschijnlijk wel. Het meest logisch zou zijn dat de Balkenende-norm naar boven wordt bijgesteld doordat pensioenlasten en dergelijke erbij worden opgeteld. Dit bedrag geldt dan tevens als norm voor publicatie in het jaarverslag. Nadeel is dat voor een groot deel van de huidige publieke managers geen publicatieplicht meer geldt. Bovendien is een hoger maximumsalaris voor ambtenaren in deze tijden van loonmatiging politiek gezien lastig te verkopen.

Wat wil de minister?
Guusje ter Horst zal willen wachten op de evaluatie van de Wopt, waarmee de commissie-Dijkstal bezig is. De presentatie hiervan was voor deze week gepland, maar is op het laatste moment niet doorgegaan. Een woordvoerder van BZK zegt niet te weten waarom de presentatie is uitgesteld. Naar alle waarschijnlijkheid wordt deze in juni opnieuw geagendeerd.

Verschenen in PM, 29 mei 2009