Roel Bekker heeft enkele weken terug in een F-16 gevlogen, tijdens een werkbezoek aan de Luchtmacht. Zijn ogen glinsteren als hij eraan terug denkt. Hij boft maar met dit soort uitjes.

‘Eigenlijk zijn al mijn werkbezoeken leuk,’ legt Bekker uit. ‘Zo was ik laatst nog bij de Belastingtelefoon in Groningen. Daar komen telefoontjes binnen met vragen over toeslagen, jaarlijks zo’n 4,5 miljoen.’ In totaal zijn er 1.500 mensen werkzaam bij dit onderdeel van de Belastingdienst. 60 procent van hen wordt extern ingehuurd. ‘Dat vind ik nu echt een goede zaak,’ zegt Bekker. ‘Je bent natuurlijk gek als je deze mensen permanent in dienst hebt.’ De kritiek van de Tweede Kamer op de omvang van de externe inhuur, begrijpt de SG dan ook niet altijd. ‘Er zijn nu eenmaal piekmomenten waarop je meer menskracht nodig hebt, daar zijn externen uitermate geschikt voor.’

Nu zijn termijn als SG Vernieuwing Rijksdienst ten einde loopt – Bekker vertrekt op 1 mei – wordt het tijd eens te kijken wat er inmiddels van het programma terecht is gekomen. ‘We moeten meer grip krijgen op de vraag hoe goed de overheid nu eigenlijk is,’ zegt Bekker. Hij is van mening dat Nederland vergeleken met andere landen in de wereld ‘in de eredivisie’ speelt. ‘Er zijn ongeveer tien landen die aan deze competitie meedoen en wij staan vaak in het linkerrijtje,’ zegt de SG, doelend op de in voetballand gehanteerde term waarmee de beste teams worden aangeduid. Op welke punten scoort Nederland dan zo goed? ‘Als het gaat om beleidsontwikkeling investeren we veel in het overleg. Dat noem je met een negatief woord polderen, maar dit werkt wel goed. Op deze manier lukt het om grote beleidswijzigingen, zoals bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, door te voeren.’

De SG is ook tevreden over de bereikbaarheid van de overheid, via bezoekadressen en call centers. ‘Maar we zijn niet over de hele linie nummer één,’ benadrukt hij. ‘De digitale dienstverlening van de rijksoverheid kan veel beter. Het is nog te verkokerd en niet modern genoeg. Daar valt een forse slag te maken.’ Inmiddels is Rob Kuipers benoemd tot project-DG Standard Business Reporting, waarbij de Belastingdienst, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Kamers van Koophandel samenwerken om de digitale uitwisseling van informatie te verbeteren. ‘Het is de bedoeling dat bedrijven in Nederland straks nog maar op een manier hun gegevens aan de overheid hoeven te verstrekken,’ aldus de SG.

Een land waarvan Nederland op dit vlak nog wat kan leren, is Australië. ‘De mogelijkheden om in zo’n uitgestrekt land bij een overheidsorganisatie langs te gaan zijn natuurlijk veel minder dan hier het geval is. Dus het is logisch dat Australië de digitale dienstverlening goed op orde heeft.’ Omgekeerd hebben de Australiërs de Nederlandse overheid hoog zitten. Daarom is Bekker uitgenodigd voor een werkbezoek. Hij verzorgt volgende week in Brisbane de keynote speech bij de jaarconferentie van het Institute of Public Administration Australia (IPAA). ‘Na mij spreekt premier Rudd, dus ik ben in goed gezelschap,’ lacht Bekker. ‘De Australiërs vinden ons pragmatisch en efficiënt,’ vervolgt hij. ‘Het is daar allemaal wat bureaucratischer en harder. Ja is ja en nee is nee. Dat heeft ook wel wat, maar bij ons speelt het gezonde verstand iets meer een rol.’

Verschenen in PM, 6 november 2009