Op 23 juni voert de Tweede Kamer met demissionair minister Hirsch Ballin van BZK een algemeen overleg over de Vernieuwing Rijksdienst. Een van de agendapunten is de zesde voortgangsrapportage waarin verslag wordt gedaan van de afslanking van het rijk. De ministeries van AZ, BZK en LNV zitten boven het afgesproken personeelsplafond en moeten wellicht overgaan tot een vacaturestop.

Volgens het rapport, dat eind mei naar de Kamer is gestuurd, ‘loopt de taakstelling voor de rijksdienst als geheel voor op planning’. In totaal zijn er sinds begin 2007 6.608 functies geschrapt, maar zijn er ook weer 3.590 bijgekomen (zoals reeds toegezegd door het vorige kabinet). Bovendien zijn er in 2008 en 2009 nog eens 885 fte extra ingevuld nadat de ministerraad over deze beleidsintensivering een expliciet besluit heeft genomen, inclusief een fiat voor het budget. Kortom: eind 2009 staat de teller van het aantal rijksambtenaren op 147.005. Dat is 2.133 minder dan toen het kabinet-Balkenende IV aantrad. In totaal moeten er in vier jaar tijd 12.800 functies minder zijn, oftewel er is nog een lange weg te gaan.
In de rapportage stelt minister Hirsch Ballin dat het volgens de huidige plannen ‘realiseerbaar’ is het in 2007 gestelde doel te halen. Hij houdt wel een slag om de arm: ‘Zij het dat de kabinetscrisis de ontwikkelingen enigszins ongewis maakt.’ Toch blijft de bewindsman, die de afslankingsoperatie nog niet zo heel lang in portefeuille heeft, optimistisch. ‘De plannen zijn niet gewijzigd en er is geen reden om aan te nemen dat de kabinetscrisis en de kabinetsformatie zullen (moeten) leiden tot een temporisering van de afslanking.’
Het beeld op de departementen is wisselend. Zo tellen Algemene Zaken, BZK en LNV aan het eind van 2009 meer ambtenaren dan het toegestane plafond. Ieder van deze ministeries kampt met specifieke problemen op dit gebied. Voor AZ is van belang dat de gezamenlijke beveiliging met de Tweede Kamer helaas niet is doorgegaan,’ constateert Hirsch Ballin in de rapportage. BZK is een ‘lastig ministerie’, aldus de minister. Het departement vervult in toenemende mate een functie ten behoeve van de hele rijksdienst. Soms komen er daardoor taken op BZK af waartegen geen nee kan worden gezegd. Hirsch Ballin: ‘Het mag bovendien niet zo zijn dat andere departementen taken overdragen aan BZK en dat beschouwen als invulling van hun afslankingsoperatie.’ LNV heeft in beginsel een ‘goed plan tot afslanking’, maar wordt geconfronteerd door een ‘hoge, incidentgerichte beleidsdruk vanuit de Tweede Kamer’.
Een van de maatregelen die departementen kunnen nemen om de achterstand in te lopen, is een vacaturestop, zo oppert de minister in de voortgangsrapportage. Of de Kamer hiervan voorstander is, zal moeten blijken tijdens het AO op 23 juni. Welke Kamerleden die dag met de minister om tafel zitten, is nog ongewis. Het nieuwe parlement wordt een week eerder geïnstalleerd. Alle huidige woordvoerders op dit terrein staan op een verkiesbare plaats, maar zoals gebruikelijk vindt na elke verkiezingsronde weer een roulatie van portefeuilles plaats. [Cindy Castricum]

*****

Hoe verloopt de uitvoering van de taakstelling per departement?

Algemene Zaken: ‘Loopt soms tegen problemen aan’
BZK: ‘Een lastig ministerie’
BZ: ‘Goed op schema’
Defensie: ‘Aandacht is geboden’
EZ: ‘Net op schema’
Financiën: ‘Ligt goed op schema’
Justitie: ‘Volgens plan’
LNV: ‘Alle zeilen bijzetten’
OCW: ‘Behaalt het ruimschoots’
SZW: ‘Verloopt uitstekend’
Vrom: ‘Goed op schema’
VenW: ‘Het algemene beeld is goed’
VWS: ‘Aanzienlijk verbeterd’

Bron: Zesde voortgangsrapportage Vernieuwing Rijksdienst

Verschenen in PM, 11 juni 2010