Onrust bespeurt waarnemend directeur Financiën en Personeel Jan Bakker nauwelijks op het stadhuis van Utrecht. Maar dat ambtenaren in deze tijden onzeker zijn over hun baan, snapt hij wel. Hoe gaat de gemeente Utrecht om met de bezuinigingen? Bakker geeft uitleg.

Met het oog op de bezuinigingen op de publieke sector heeft Utrecht de afgelopen maanden alle diensten doorgelicht op effectiviteit en doelmatigheid. Conclusie: er moet de komende jaren 55 miljoen euro worden bezuinigd op de eigen organisatie. Zo’n 600 ambtenaren zullen op zoek moeten naar een andere baan. Dat is ongeveer 15 procent van de in totaal 4.700 ambtenaren die voor de Domstad werkzaam zijn.

600 man eruit, dat is een fors aantal. Hoe reageren de ambtenaren hierop?
‘Het is nog geen formeel besluit, dus we hebben het nog niet officieel gecommuniceerd. De voorgenomen bezuinigingen maken deel uit van de Voorjaarsnota, die eind mei in het College van B&W en eind juni in de gemeenteraad besproken wordt. Uiteraard is het wel al algemeen bekend dat dit onze opdracht is voor de komende jaren.’

Uit het PM-onderzoek blijkt dat er nogal wat onrust en onzekerheid op de werkvloer bestaat over de bezuinigingen. Merkt u daar in Utrecht iets van?
‘Ik zou het geen onrust willen noemen, maar dat ambtenaren in deze fase onzeker zijn, dat snap ik wel. Het is nog niet duidelijk waar functies gaan verdwijnen. De sociale diensten hebben we eerder doorgelicht en daar is men al begonnen met het doorvoeren van de bezuinigingen. Zij moeten 200 fte schrappen, dus dat is best fors. Je ziet daar dan ook al beweging ontstaan, medewerkers die zowel binnen als buiten de organisatie op andere functies sollicteren.’

Zullen er gedwongen ontslagen vallen?
‘Dat sluiten we niet uit, maar proberen we natuurlijk te voorkomen.’

Hoe gaat u dat doen?
‘We tuigen momenteel een mobiliteitscentrum op, dat in mei operationeel moet zijn. We gaan proberen zoveel mogelijk ambtenaren die moeten vertrekken naar een andere baan te begeleiden. Zowel bij de gemeente als daarbuiten. We zijn een grote organisatie en zetten maximaal in op mobiliteit en flexibiliteit.’

Uit ons onderzoek blijkt dat ambtenaren pessimistisch zijn over de mogelijkheden voor hun persoonlijke ontwikkeling. Ze zijn bang dat wordt geschrapt in opleidingsmogelijkheden bijvoorbeeld. Gebeurt dat in Utrecht?
‘Integendeel. We vragen juist geld om de transitie voor elkaar te krijgen en zullen zeker niet bezuinigen op opleidingen.’

Spreekt u met andere gemeenten of overheidsorganisaties over de wijze waarop u de bezuinigingsmaatregelen het beste kunt aanpakken?
‘In G4-verband hebben we het over dit soort zaken en we kijken in regionaal verband of er elders functies beschikbaar zijn, maar het is niet zo dat we nauw samenwerken met anderen. Met het doorlichten van onze diensten hebben we ons vergeleken met andere gemeenten. Niet met zomaar elke gemeente overigens, maar met the best in class. Utrecht heeft de ambitie de best presterende gemeente van Nederland te worden, daar moeten we nog wel iets voor doen.’

Wat staat er op dat vlak allemaal te gebeuren de komende tijd?
‘We gaan de werkprocessen anders inrichten en zaken slimmer organiseren. Utrecht staat aan de vooravond van een grootscheepse organisatieverandering. Over drie jaar komen alle gemeentelijke vestigingen onder één dak in een nagelnieuw stadskantoor dat op het Centraal Station wordt gebouwd. De publieksdienstverlening zal hierdoor aanzienlijk verbeteren. Waar burgers nu nog bij vijf verschillende loketten terecht kunnen voor vijf verschillende diensten, kunnen ze dat over een paar jaar bij één loket regelen. Ik zie de bezuinigingen dan ook als een kans om innoverende werkwijzen in te voeren en de dienstverlening aan burgers te verbeteren.’

Verschenen in PM, 6 mei 2011

In het meinummer van PM Public Mission presenteerden we de enquêteresultaten, inclusief een reactie van minister Donner. Jan Bakker, directeur Financiën en Personeel van de gemeente Utrecht legt uit hoe zijn stad omgaat met de bezuinigingen en Lucas Lombaers, directeur Arbeidszaken Publieke Sector op het ministerie van BZK reageert op een aantal conclusies van het onderzoek. Ellen Feller van ROI geeft zes tips voor managers: hoe kunnen zij het beste omgaan met de onzekerheid op de werkvloer?