Op 23 november wordt voor de veertiende keer de titel Overheidsmanager van het Jaar aan een topambtenaar toegekend. Drie heren zijn genomineerd: Paul Huijts (ministerie van VWS), Barend Rombout (Bureau Frontlijn, Rotterdam) en Peter Teesink (Iederz, Groningen). ‘Het is typisch een geval van appels, peren en sinaasappels.’

Volgens juryvoorzitter Johan Remkes (in het dagelijks leven Commissaris van de Koningin in Noord-Holland) zijn de drie genomineerden ‘overheids-managers die stand houden en bijzondere prestaties leveren binnen de publieke sector die onder grote druk staat.’ Zij zijn geselecteerd uit enkele tientallen aanmeldingen. ‘Het waren er aanzienlijk meer dan vorige jaren,’ vertelt directeur Betty Visker van de Stichting Overheidsmanager van het Jaar. ‘We merken dat het erg leeft. Men wil graag laten zien wat voor werk topambtenaren doen en hoe ze onder druk presteren.’

Crisismanager
Directeur-generaal Volksgezondheid Paul Huijts (ministerie van VWS) is voor de titel aangemeld door ‘iemand uit het veld’, zo vernam hij. ‘Dat heb ik als een compliment opgevat,’ aldus Huijts. ‘Of ik nu win of niet, het is leuk dat ik van buitenaf positieve respons heb gekregen over de wijze waarop ik met het veld om ga.’ Huijts is door de jury tot een van de laatste drie kandidaten gekozen vanwege het feit dat hij een ‘indrukwekkende prestatie als crisismanager’ heeft geleverd. ‘Dat heb ik begrepen, ja. Ik ben de crisismanager van VWS en het komt nog wel eens voor dat je in die rol voor korte of voor langere tijd in de benen moet,’ aldus Huijts. Hij doelt onder andere op de Q-Koorts, op de E-Hec bacterie van afgelopen zomer en op de Mexicaanse griep die in Nederland uitbrak toen hij (in 2009) net zes weken DG was. ‘Heel intensief heb ik geprobeerd brancheorganisaties onderdeel te maken van de aanpak van de griep, zodat ze niet verrast werden en met vragen rechtstreeks bij ons terecht konden.’

Dat hij doorzettingsvermogen heeft, dynamisch en proactief optreedt en een verbinder is, zoals de jury zegt, vindt Huijts wat ongemakkelijk. ‘Wat ik merk is dat je vanuit VWS niet altijd het antwoord hebt dat mensen willen horen. Het is dus belangrijk dat je oprecht interesse toont in de partijen buiten dit huis en dat je dit soort overleg zo transparant en integer mogelijk voert. Dat is eigenlijk het kompas waar ik op vaar: mensen kunnen best leven met een “nee”, als ze maar snappen waarom en weten dat het een eerlijk verhaal is.’

Taboedoorbrekend
Barend Rombout, hoofd van Bureau Frontlijn in Rotterdam, is door zijn collega’s gekandideerd voor de titel. ‘Het is prettig te merken dat er positief over je gedacht wordt,’ zegt Rombout die 25 jaar politieagent in de Maasstad is geweest. ‘Zo vaak wordt dat niet hardop gezegd.’ In 2006 was Rombout medeoprichter van Bureau Frontlijn, dat in opdracht van het college van B&W methodieken voor achterstandswijken ontwikkelt op het gebied van zorg, onderwijs, jeugd, armoedebestrijding en het tegengaan van criminaliteit. Hij kan er met aanstekelijk enthousiasme over vertellen. ‘Onze filosofie is dat we naast de mensen gaan staan, in plaats van nauwkeurig alle regels en protocollen te volgen. We doorbreken taboes en laten zien dat het ons gaat om het maken van een connectie met de doelgroep. We trekken op met de mensen die, op allerlei terreinen, hulp nodig hebben. We geven ze een handvat zodat ze zelfstandig kunnen functioneren.’ In steden als Groningen en Enschede vinden vergelijkbare initiatieven plaats. ‘Waar wij uniek in zijn, is de breedte van onze scope, zegt Rombout. ‘Wij doen iets met jongeren uit detentie, kleine kinderen, moeders, noem maar op.’

Rombout is door de jury genomineerd omdat hij ‘een authentiek leider met lef is, die tegen de stroom in zaken voor elkaar krijgt.’ Rombout: ‘Als je bij onze doelgroep resultaten wilt boeken, dan moet je het niet vanuit de bestaande kokers doen.’ Een beetje lef moet je ook wel hebben, vervolgt hij. ‘Maar mensen die nergens bang voor zijn, zijn dom bezig. Je moet de risico’s wel incalculeren en ernaar handelen. Daar heb ik als voormalig politieagent natuurlijk veel ervaring mee.’

Hard en zacht
Voor Peter Teesink, algemeen directeur van Iederz (voorheen Dienst Sociale Werkvoorziening Stadspark) van de gemeente Groningen was het een ‘totale verrassing en een groot compliment’ dat hij door een aantal verschillende partijen voor de verkiezing is aangemeld. ‘Collega’s, de raad van advies en mensen van brancheorganisatie Cedris hebben mij gezamenlijk gekandideerd,’ vertelt Teesink, die in de jaren negentig op het ministerie van VROM in Den Haag heeft gewerkt. Sinds 2004 is hij algemeen directeur in Groningen, waar hij de sociale werkvoorziening heeft omgevormd tot een modern arbeidsontwikkelingsbedrijf. De manier waarop hij dit heeft gedaan (‘met oog voor de mensen om wie het gaat’) is voor de jury reden hem te nomineren. ‘Toen ik hier kwam werken waren er dertien verschillende bedrijven en nu zijn er nog vier over,’ licht Teesink toe. ‘Nu is het sluiten van een bedrijf niet zo ingewikkeld, maar alle mensen wiens baan wordt opgeheven, moeten herplaatst worden. Bij een normaal bedrijf, zoals Philips waar nu 4.500 arbeidsplaatsen verdwijnen, gaan die mensen er ook echt uit. Bij ons gaan de werknemers niet weg, wij hebben immers een bedrijf voor de mensen en niet andersom.’ Het feit dat het sluiten van negen bedrijven ‘relatief geruisloos’ is verlopen, heeft Teesink de nominatie voor de titel opgeleverd. ‘We hebben geen ingewikkelde toestanden gehad, geen OR of vakbond die te hoop liep en ook geen stakingen. Dat had allemaal gekund, aldus Teesink, die door de jury wordt geroemd om zijn ‘nieuwe manier van leidinggeven: hard en zacht tegelijk.’ Teesink: ‘Je moet als manager helder zijn in wat je wilt, maar dat kun je wel doen met respect naar de mensen om wie het gaat en door hun wensen en keuzen serieus te nemen.’

Track record
‘Ik denk wel dat ik een kans maak om te winnen,’ zegt Rombout. ‘Maar ik ken de andere twee kandidaten niet, ik heb ze niet direct gegoogled.’ Teesink en Huijts hebben wel meteen opgezocht wie hun opponenten zijn. ‘Geen flauw idee of ik kan winnen,’ zegt Teesink. ‘Ik weet niet waarom de andere twee zijn genomineerd.’ Huijts: ‘Het is typisch een geval van appels, peren en sinaasappels. Of ik een kans maak? Geen idee! Dat is geen valse bescheidenheid, maar ik weet het echt niet. In de sport kun je vaak op basis van een track record vergelijken hoe het tot dan toe is gegaan, maar ik weet niet hoe de andere twee gepresteerd hebben en bovendien is me niet bekend waar de jury het zwaartepunt legt. Het is dus afwachten.’

+++++++++++++++

Vrouwen te bescheiden
Er is dit jaar geen enkele vrouw tot de finale doorgedrongen. Directeur Visker van de Stichting Overheidsmanager van het Jaar zegt dit jammer te vinden. ‘Er zijn absoluut vrouwen aangemeld en bij de laatste vijf zat ook een vrouw, maar zij heeft de laatste ronde niet gehaald.’ De jury wilde geen vrouw nomineren, alleen omdat het een vrouw is, vervolgt ze. ‘En uiteraard is de jury afhankelijk van de aanmeldingen die uit het veld komen.’ Ze kan ook nog wel wat andere oorzaken aanwijzen. Zo was een aantal vrouwen nog maar kort werkzaam op een topfunctie of bezig met een klus die nog niet af was. ‘Vrouwen stellen zich vaak nogal bescheiden op,’ verklaart Visker. Vorig jaar won overigens een vrouw: Hetty Linden, directeur van de GG&GD in Utrecht. Redacteur Rianne Waterval liep een dag met haar mee.

Prijsuitreiking in de Ridderzaal
Woensdag 23 november wordt in de Ridderzaal bekendgemaakt wie dé Overheidsmanager van het Jaar 2011 is. Minister Donner van BZK reikt de prijs uit en minister Opstelten van Veiligheid en Justitie houdt de Overheidslezing 2011.

De jury
De jury van de Overheidsmanager van het Jaar bestaat uit: Johan Remkes (voorzitter), Jet Bussemaker, Erik Heijdelberg, Judith Meulenbrug, Mirko Noordegraaf, Albertine van Vliet-Kuiper, Bernard Wientjes en Pieter Zevenbergen.

Wie wonnen de titel eerder?
Hetty Linden, Erik Heijdelberg, Bert Keijts, Maureen Sarucco, Geert Blijham, Martin van Rijn, Pieter Cobelens, Nico Laagland, Roelof Kruize, Jenny Thunnissen, José Hilgersom, Peter van Zunderd, Erry Stoové en Herma Rappa.