Het kabinet wil het auteursrecht moderniseren. Daartoe heeft staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie een wijziging van de Auteurswet voorgesteld. ‘Niet-oorspronkelijke’ geschriften als dienstregelingen, gebruiksaanwijzingen en programmagegevens genieten straks niet langer auteursrechtelijke bescherming.

De huidige Auteurswet dateert uit 1912 en is dus ruim honderd jaar oud. Hoog tijd de boel een beetje te moderniseren moet het kabinet gedacht hebben. Een van de uitgangspunten hierbij is dat het auteursrecht dient tot het beschermen van de creatieve prestaties van de maker. Geschriftenbescherming past daar volgens het kabinet niet in, aangezien bij de geschriften die hieronder vallen, geen sprake is van creatieve prestaties. Dan gaat het bijvoorbeeld over dienstregelingen, bijsluiters en spelregels, maar ook over de gegevens van televisieprogramma’s.

In zijn reactie op het conceptwetsvoorstel benadrukt de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) dat de programmagegevens het resultaat zijn van een ‘intensief programmeringsproces’. ‘Het programmeren is scheppende arbeid, voortkomend uit diverse creatieve keuzes en aldus een voortbrengsel van de menselijke geest met een hoogst persoonlijke stempel van de op dat moment verantwoordelijke,’ benadrukt de NPO. De organisatie ziet de bui al hangen. Sinds kort moet de publieke omroep de programmagegevens al tegen een marktconforme vergoeding afstaan aan derden, straks kunnen ze door iedereen vrij gepubliceerd worden.

Buiten Hilversum zal het afschaffen van de geschriftenbescherming nauwelijks verstrekkende gevolgen hebben. De drempel ligt nu eenmaal laag. De meeste geschreven stukken bezitten voldoende, aantoonbare, creativiteit om bescherming te genieten. De Nederlandse erfgoedinstellingen verwelkomen de wetswijziging. ‘De historisch gegroeide complexiteit van de wet- en regelgeving op het terrein van het auteursrecht is voor veel erfgoedinstellingen een belangrijke belemmering bij het uitvoeren van hun taken in de digitale omgeving,’ aldus Paul Keller, die namens diverse instellingen zoals onder meer Digitaal Nederland, de Koninklijke Bibliotheek en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed op de wetswijziging reageert. De instellingen juichen een reductie van deze complexiteit toe en zien het afschaffen van de geschriftenbescherming als ‘een eerste stap in de goede richting’.

Advocatenkantoor Louwers spreekt op zijn eigen website de hoop uit dat het kabinet het hier niet bij laat. ‘De wet barst uit zijn voegen door alles wat er gaandeweg onder is gebracht.’ Daarbij doelen de advocaten onder meer op de bescherming van software, die beter onder een aparte regeling gebracht kan worden, en het portretrecht, dat ook onder de Auteurswet valt, maar ‘helemaal niets’ met auteursrecht te maken heeft. ‘Het hele intellectuele eigendomsrecht zou eens op de schop moeten om lijn te brengen in de rijstebrij,’ aldus de advocaten.

De Raad van State onderschrijft de strekking van het wetsvoorstel. In zijn advies geeft de raad zelfs aan een onderzoek naar de economische gevolgen van de wijziging, zoals de Commissie Auteursrecht heeft voorgesteld, niet nodig te vinden. Teeven heeft het wetsvoorstel vorige week naar de Kamer gestuurd, de behandeling ervan moet nog worden ingepland, dat wordt hoogstwaarschijnlijk komend voorjaar.

++++++++++++

Met een wijziging van de Auteurswet schaft staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie de geschriftenbescherming af.

Wat houdt de wetswijziging precies in?
Simpel gezegd gaat het enkel om het schrappen van het woord ‘alle’ uit artikel 10, lid 1 van de Auteurswet. Daarin staat dat ‘boeken, brochures, nieuwsbladen en alle andere geschriften’ auteursrechtelijke bescherming genieten. Met het schrappen van ‘alle’ wordt de geschriftenbescherming afgeschaft. Oorspronkelijke geschriften met een eigen karakter en een persoonlijk stempel van de maker blijven onder de wet vallen, maar geschriften zonder dat er een creatieve prestatie aan ten grondslag ligt, ook wel niet-oorspronkelijke geschriften genoemd, niet meer.

Waarom wil Teeven de Auteurswet aanpassen?
Daarvoor geeft hij een aantal redenen. Het auteursrecht is bedoeld om creatieve werken te beschermen, terwijl de geschriftenbescherming juist niet-creatieve werken beschermt. Dat is onwenselijk, vindt de staatssecretaris, die met de wetswijziging ‘innovatie en creativiteit’ wil bevorderen. Ten tweede is de vrije verspreiding van feitelijke informatie, bijvoorbeeld een dienstregeling, gebruiksaanwijzing of telefoongids, in het geding. Een ander punt is de rechtsonzekerheid, die de huidige wet met zich meebrengt. Nu kan de rechter in theorie per geval bekijken of een geschrift onder de Auteurswet valt. In de nieuwe situatie is het volgens het kabinet duidelijk wat wel en niet auteursrechtelijk beschermd is. Een laatste argument van Teeven is dat het afschaffen van de geschriftenbescherming concurrentiebevorderend kan werken doordat partijen hun niet-oorspronkelijke geschriften niet langer kunnen beschermen op grond van de Auteurswet.

+++++++++++

Football Dataco versus Yahoo

Met het Football Dataco-arrest heeft het Europese Hof van Justitie vorig jaar al bepaald dat geschriftenbescherming niet langer geldt voor databanken. In een zaak die Football Dataco, de organisator van de voetbalcompetities in Engeland en Schotland, tegen Yahoo aanspande, ging het om de gegevens over de wedstrijdschema’s. Football Dataco is van mening dat deze gegevens auteursrechtelijke bescherming genieten, terwijl Yahoo, en enkele andere partijen, de schema’s zonder toestemming online publiceerden. Yahoo werd door de rechter in het gelijk gesteld. Dit arrest betekent overigens niet het definitieve einde van de geschriftenbescherming, doordat het alleen betrekking heeft op databanken. De wetswijziging van Teeven is nodig om de ‘anomalie in het auteursrecht’, zoals de bescherming van geschriften ook wel wordt genoemd, voorgoed ten grave te dragen.

Verschenen in SC, 20 november 2013