Sinds dit weekend is Frans Timmermans officieel in functie als Europees Commissaris. We vroegen een aantal Nederlandse Europarlementariërs wat ze de komende vijf jaar van de kersverse Eurocommissaris voor Betere Regelgeving verwachten.

Enkele weken terug kreeg ChristenUnie/SGP-voorman Peter van Dalen op onze opiniepagina de ruimte een aantal suggesties mee te geven aan Frans Timmermans, die toen nog voor het tribunaal van het Europarlement moest verschijnen. Van Dalen benoemde een aantal concrete dossiers, zoals minder agentschappen, een hogere Europese aanbestedingsdrempel en meer de nadruk op handhaven in plaats van nieuwe regels. We gingen te rade bij een aantal Nederlandse collega’s van Van Dalen en tekenden op wat zij verwachten van ‘onze’ vertegenwoordiger in Brussel, die onder meer verantwoordelijk is voor betere regelgeving.

Wassen neus
Voor Sophie in ’t Veld, voorvrouw van D66 en lid van de liberale fractie in het Europees Parlement, is het klip en klaar. ‘Zijn portefeuille better lawmaking is één grote wassen neus!,’ aldus In ’t Veld. ‘Deze is volledig gebaseerd op de volstrekte fictie dat er aan de lopende band onnodige regelgeving wordt geproduceerd. Maar ieder stuk regelgeving heeft op een bepaald moment een meerderheid gehad, het is niet zo dat het niet nodig was.’ Ze tekent erbij aan dat het natuurlijk zo kan zijn dat bepaalde wetgeving niet uitwerkt zoals je wilt, dat het achterhaald is of dat de meerderheden wijzigen. ‘Maar dat er nu bergen onnodige regelgeving opgeruimd gaan worden door superman Timmermans, is geenszins het geval.’

PvdA-Europarlementariër Paul Tang, partijgenoot van Timmermans, kijkt er iets genuanceerder tegenaan. ‘Wetten en regels verouderen en dan is het goed om zaken tegen het licht te houden en te vervangen door nieuwe afspraken,’ aldus Tang. Hij is te spreken over het feit daar nu expliciet iets over is afgesproken. ‘Het is een nuttige en altijd doorgaande exercitie.’ De PvdA’er hamert er wel op dat het verder moet gaan dan dit. ‘In essentie gaat het erom dat het voor iedereen duidelijker wordt wat Europa doet en waarom. Dat is een breder verhaal dan met de stofkam door oude regels gaan.’ Tang vindt dat Timmermans bij zijn strijd voor betere regelgeving nadrukkelijk het bedrijfsleven moet betrekken. ‘Zij klagen altijd over knellende regels, maar ik hoop dat ze ook gaan aangeven aan welke spelregels ze wel iets hebben.’

Dat de Europese Commissie zelf een check gaat toepassen, vindt CDA’er Esther de Lange een goed idee. ‘Uit het verleden zijn er wel degelijk voorbeelden van onnodige regelgeving,’ zegt ze. ‘Soms is dat een kwestie van subsidiariteit, maar vaker nog van proportionaliteit waarbij in detailniveau wordt doorgeschoten.’ Er ligt volgens De Lange voldoende wetgeving op de plank die een kritische blik waard is. Daarbij denkt ze aan regelgeving voor pensioenfondsen, de bureaucratie voor het mkb en het landbouwbeleid dat ‘de regeldruk voor ondernemers alleen maar groter heeft gemaakt’.

De Lange vindt de opmerking van In ’t Veld dat dit onderdeel van de portefeuille van Timmermans niets voorstelt, voorbarig. ‘Geef de nieuwe Commissie de kans om zich te bewijzen. Timmermans krijgt de mogelijkheid om onnodige en onnodig gedetailleerde regelgeving een halt toe te roepen, dat is essentieel om het vertrouwen van mensen in de EU terug te winnen. Ik ben van mening dat Europa de afgelopen jaren veel te ver is doorgeschoten met regelzucht en detailniveau.’

Dennis de Jong van de SP vreest ‘al die curieuze lijstjes met overbodige regelgeving’. De Jong: ‘Ik zit echt niet op een lijstje met klein grut te wachten. Het moet veel meer gaan over de vraag of het nodig is wat Europa doet, een versterking van subsidiariteit en proportionaliteit dus. En aan de andere kant moet er goed nagedacht worden over de gevolgen van regels. De Jong zou graag zien dat op het moment dat het EP gestemd heeft over alle amendementen en de positie van het parlement over een wetsvoorstel duidelijk is, er nog een keer een impact assessment wordt uitgevoerd, waarbij expliciet gekeken wordt wat de nieuwe regels betekenen voor het midden- en kleinbedrijf en voor zaken als werkgelegenheid, armoede en sociale rechten (de zogeheten solidariteitscheck). Hij heeft afgelopen vrijdag een voorstel ingediend om het reglement van orde van het Europees Parlement dusdanig aan te passen dat alle parlementaire commissies hierover een beslissing moeten gaan nemen. ‘De positie van het EP kan met zo’n test formeel niet veranderen, want er is natuurlijk al over gestemd,’ legt De Jong uit. ‘Maar je kunt er wel een beroep op doen tijdens de onderhandelingen met de Raad van Ministers.’

Geen blanco cheque
Van deze vier Europarlementariërs heeft alleen de fractie waar de SP deel van uitmaakt, tegen het nieuwe team van Jean-Claude Juncker gestemd. In ’t Veld benadrukte tijdens haar speech in het Europees Parlement, na afloop van de hearings, dat de liberale fractie echter geen blanco cheque geeft aan de Commissie-Juncker. Ze licht toe: ‘We hebben nu voor gestemd, maar dat betekent niet we ons een vast onderdeel voelen van de grote coalitie van christen- en sociaaldemocraten, die deze Commissie in het zadel heeft geholpen. We zullen ieder beleidsvoorstel op zijn merites beoordelen, het soms steunen en een andere keer de rol van oppositiepartij op ons nemen. Een soort constructieve oppositie, net als in Den Haag.’ Of de nieuwe Europese Commissie slagvaardig zal zijn, hangt volgens In ’t Veld voor een groot deel af van wat de twee grote fracties gaan doen. ‘Ze hebben van elkaar kandidaten moeten slikken, maar het is geen match made in heaven, het zal me niet verbazen als ze ruzie krijgen,’ aldus de D66’er. ‘Als het straks over echt wetsvoorstellen gaat, zal de spanning groter worden, vermoed ik.’

Sociaaldemocraat Tang geeft aan dat zijn fractie, de op een na grootste in het EP, ingestemd heeft, maar de Commissie evenwel kritisch te blijven volgen. ‘We verwachten op een aantal punten verandering ten opzichte van de Commissie-Barroso,’ aldus de PvdA’er. ‘Dat heeft team-Juncker beloofd, maar hij zal het moeten waarmaken.’ Tang voegt eraan toe dat er wel afspraken zijn gemaakt tussen zijn fractie en die van de christendemocraten, maar op hoofdlijnen, die niet schriftelijk zijn vastgelegd. ‘Er ligt geen regeerakkoord,’ zegt hij.

Verschenen in SC, 4 november 2014