Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken deed vorige week een appel op GroenLinks om haast te maken met het wetsvoorstel voor een nieuwe Wob. Tweede Kamerlid Linda Voortman pakt die handschoen graag op.

In verschillende kranten verschenen vorige week verhalen van gemeenten die massaal oneigenlijke Wobverzoeken ingediend krijgen. De Wet openbaarheid van bestuur zou misbruikt worden, met als doel een geldbedrag op te strijken. Als overheidsorganen niet binnen zes weken reageren op een verzoek tot het openbaarmaken van gegevens, kunnen ze volgens de Wet dwangsom een boete opgelegd krijgen die kan oplopen tot 1260 euro.

Burgemeester Slinkman van de gemeente Rijnwaarden is helemaal klaar met de ‘onzinverzoeken’ die zijn ambtenaren met grote regelmaat te verwerken krijgen. Hij heeft genoeg van deze ‘pogingen tot flessentrekkerij’ en riep minister Plasterk van Binnenlandse Zaken twee weken geleden per brief op maatregelen te nemen.

De bewindsman reageerde in eerste instantie terughoudend. In NRC Handelsblad liet hij zelfs optekenen dat onmiddellijk politiek optreden tegen misbruik van de Wob niet mogelijk is. ‘De wet is zoals die is.’ Een dag later krabbelde hij terug en riep ferm tegen iedereen die het maar wilde horen dat hij ‘de mazen in de wet gaat dichten, die het mogelijk maken om geld te verdienen aan Wobverzoeken’. De bewindsman gaf aan het initiatiefwetsvoorstel dat GroenLinks in de maak heeft, af te willen wachten. ‘Mocht het zo zijn dat de Kamer het voorstel verwerpt, dan kom ik zelf dit jaar met een voorstel voor een nieuwe Wob,’ aldus Plasterk.

Dwangsom
Als het aan Tweede Kamerlid voor GroenLinks Linda Voortman ligt, zal het zover niet komen. ‘Na het advies van de Raad van State op ons conceptwetsvoorstel zijn we nu bezig met een versie die naar de Kamer kan,’ zegt ze. ‘Ik hoop dat deze dit najaar, maar liefst zo snel mogelijk, af is.’ Volgens Voortman regelt haar wetsvoorstel dat misbruik van de Wob wordt tegengegaan. ‘Wij koppelen de Wob los van de Wet dwangsom, dus daarmee lossen we dit probleem meteen op.’

Het advies van de Raad van State was behoorlijk kritisch, erkent Voortman. Zo concludeerde de raad bijvoorbeeld dat GroenLinks onvoldoende duidelijk heeft gemaakt waarom het bestaande wettelijke kader niet voldoet. ‘Dat is een punt waar we naar aan het kijken zijn,’ zegt Voortman. ‘In praktijk is er altijd wel een reden te vinden om een verzoek tot informatie te weigeren. Wij willen dat dit uitzonderingen worden. Dus openbaarheid, tenzij er zwaarwegende gronden zijn om niet aan een informatieverzoek te voldoen.’ Een ander kritiekpunt van het adviescollege is dat de plicht tot actieve openbaarmaking reeds in de huidige wet is opgenomen. ‘Dat klopt,’ zegt Voortman. ‘Het staat in de letter van de wet, maar in praktijk gebeurt dat veel te weinig. Er heerst veelal een cultuur waarbij door overheidsorganisaties heel spaarzaam wordt omgegaan met openbaarheid.’

Het Kamerlid wijst er nog maar eens op dat actieve openbaarmaking van overheidsinformatie zal leiden tot veel minder verzoeken. ‘En daarmee dus minder gedoe, minder bureaucratie en minder kosten.’

Verschenen in SC, 23 augustus 2013